Kritieke parameters in de acute zorg

Kritieke bloedgasparameters beschikbaar in onze ABL-analysers

Een gedetailleerde beschrijving van de kritische parameters is ook te downloaden als handboek.

Bloedgassen.

pH - Potentieel van waterstof

De zuurte- of alkaliteitsgraad van een vloeistof (ook bloed) is een functie van de waterstofionenconcentratie [H⁺], en pH is een manier om de waterstofionenactiviteit uit te drukken. De verhouding tussen pH en waterstofionenconcentratie wordt als volgt beschreven [1]:

pH = -log aH⁺
waar aH+ waterstofionactiviteit is.

Lage pH wordt geassocieerd met acidose en hoge pH met alkalose [1,2].

De pH-parameter is beschikbaar in deze producten:

pCO₂ – Partiële druk van kooldioxide

Kooldioxide (CO₂) is een zuur gas; de hoeveelheid CO₂ in het bloed wordt voornamelijk bepaald door snelheid en diepte van ademhaling of ventilatie. pCO₂ is de partiële druk van CO₂ in bloed. Het is een maat voor de druk die wordt uitgeoefend door dat kleine gedeelte (~5 %) van de totale CO₂ die in gasvormige toestand blijft, opgelost in het bloedplasma [2]. pCO₂ is de ademhalingscomponent van de zuur-base balans en geeft de adequaatheid van longventilatie weer. De ernst van het falen van beademing en chroniciteit kan worden beoordeeld aan de hand van de daarmee gepaard gaande veranderingen in de zuur-base status.

De pCO₂ parameter is beschikbaar in deze producten:

pO₂ – Partiële druk van zuurstof

De hoeveelheid zuurstof in het bloed wordt bepaald door tal van variabelen, bijvoorbeeld beademing/perfusie. pO₂is de partiële druk van zuurstof in een gasfase in balans met het bloed. pO₂ geeft slechts een kleine fractie (1-2%) weer van de totale hoeveelheid zuurstof in het bloed, die in het bloedplasma is opgelost [3]. De resterende 98-99% van de zuurstof in het bloed is gebonden aan de hemoglobine in de erytrocyten. pO₂ geeft in vooral de zuurstofopname in de longen weer.

De pO₂ parameter is beschikbaar in deze producten:

Elektrolyten

cNa⁺ – Natrium

Natrium (Na⁺) is het dominante kation in de extracellulaire vloeistof, waar het een 14-voudig hogere concentratie heeft (∼140 mmol/L) dan in de intracellulaire vloeistof (∼10 mmol/L). Na⁺ levert een essentiële bijdrage aan de osmolaliteit van de extracellulaire vloeistof. De belangrijkste functie ligt in het controleren en reguleren van de waterbalans en het handhaven van de bloeddruk. Na+ is ook belangrijk voor het overbrengen van zenuwimpulsen en het activeren van spierversterking.

De cNa⁺ parameter is beschikbaar in deze producten:

cK⁺ – Kalium

Kalium (K⁺) is het belangrijkste kation in de intracellulaire vloeistof, waar het een 25-37 maal hogere concentratie heeft (∼150 mmol/L in weefselcellen, ∼105 mmol/L in erytrocyten) dan in de extracellulaire vloeistof (∼4 mmol/L) [4, 5]. K⁺ heeft verschillende vitale functies in het lichaam, bijvoorbeeld regulatie van neuromusculaire prikkelbaarheid, regulatie van hartritme, regulatie van intracellulair en extracellulair volume en zuur-base status.

De cK⁺ parameter is beschikbaar in deze producten:

cCa²⁺ – Calcium

Het calciumion (Ca²⁺) is één van de meest voorkomende kationen in het lichaam, waarvan ongeveer 1% in de extracellulaire bloedvloeistof aanwezig is. Ca²⁺ speelt een cruciale rol bij botmineralisatie en in vele cellulaire processen, bijvoorbeeld samentrekking van hart en skeletspieren, neuromusculaire transmissie, hormoonafscheiding en werking in verschillende enzymatische reacties, zoals bijvoorbeeld bloedstolling.

De cCa²⁺ parameter is beschikbaar in deze producten:

cCl^- – Chloride

Chloride (Cl^-) is het belangrijkste anion in het extracellulaire vocht en één van de belangrijkste anionen in bloed. De voornaamste functie van Cl- is handhaving van de osmotische druk, de vochtbalans, de spieractiviteit, de ionische neutraliteit in het plasma, en het helpt bij opheldering van de oorzaak van zuur-base verstoringen.

De cCl^- parameter is beschikbaar in deze producten:

Metabolieten

cGlu – Glucose

Glucose, het meest voorkomende koolhydraat in de menselijke stofwisseling, fungeert als belangrijkste intracellulaire energiebron (zie lactaat). Glucose is grotendeels afkomstig van voedingskoolhydraten, maar wordt ook geproduceerd - voornamelijk in lever en nieren - via het anabole proces van gluconeogenese, en uit de afbraak van glycogeen (glycogenolyse). Deze endogeen geproduceerde glucose helpt om de bloedglucoseconcentratie binnen de normale limieten te houden, zolang er geen van voeding afgeleide glucose beschikbaar is, bijvoorbeeld tussen maaltijden of in tijden van honger.

De cGlu parameter is beschikbaar in deze producten:

cLac – Lactaat

Lactaat, het anion dat ontstaat door dissociatie van melkzuur, is een intracellulaire metaboliet van glucose. Het wordt tijdens de anaërobe energieproductie (glycolyse) geproduceerd door skeletspiercellen, rode bloedcellen (erytrocyten), de hersenen en andere weefsels. Lactaat ontstaat in de intracellulaire vloeistof uit pyruvaat; de reactie wordt gekatalyseerd door het enzym lactaatdehydrogenase (LDH) [6].

De cLac parameter is beschikbaar in deze producten:

cCrea – Creatinine

Creatinine is een endogeen restproduct van het spiermetabolisme, afgeleid van creatine, een molecuul dat essentieel is voor de energieproductie in de spiercellen. Creatinine verlaat via de urine het lichaam en de concentratie in het bloed geeft de glomerulaire filtratie en daarmee de nierfunctie weer.

De cCrea parameter is beschikbaar in deze producten:

cUrea – Ureum

Ureum (moleculaire formule CO(NH₂)₂) het is het belangrijkste stikstofhoudende restproduct van eiwitkatabolisme, dat via urine uit het lichaam wordt verwijderd. Het is de meest voorkomende organische component van urine. Ureum wordt in bloed vervoerd van lever naar nieren, waar het uit het bloed wordt gefilterd en in de urine wordt uitgescheiden. Nierfalen wordt in verband gebracht met de verminderde uitscheiding van ureum in de urine, en een daaruit voortvloeiende verhoging van de ureumconcentratie in het bloed (plasma/serum).

De cUrea parameter is beschikbaar in deze producten:

ABL90 FLEX PLUS analyser

Oximetrie

ctHb – Totale hemoglobine

De concentratie van totale hemoglobine (ctHb) in het bloed omvat oxyhemoglobine (cO₂Hb), deoxyhemoglobine (cHHb), evenals de disfunctionele hemoglobinesoorten die geen zuurstof kunnen binden:

carboxyhemoglobine (cCOHb) (zie COHb), methemoglobine (cMetHb) (zie MetHb) en sulfhemoglobine (cSulfHb).

Dus:

ctHb = cO₂Hb + cHHb + cCOHb + cMetHb + cSulfHb

De zeldzame sulfHb is niet opgenomen in de gerapporteerde ctHb van de meeste oximeters.

De ctHb parameter is beschikbaar in deze producten:

MetHb – Methemoglobine

FMetHb is de fractie van de totale hemoglobine (ctHb) die aanwezig is als methemoglobine. Volgens afspraak wordt de fractie uitgedrukt in een percentage (%) [1].

In de meeste medische artikelen wordt MetHb(a) simpelweg methemoglobine (MetHb) genoemd.

De MetHb parameter is beschikbaar in deze producten:

COHb – Carboxyhemoglobine

FCOHb is de fractie van de totale hemoglobine (ctHb) die aanwezig is als carboxyhemoglobine (COHb). Volgens afspraak wordt de fractie uitgedrukt in een percentage (%). [1]

In het bereik van 0-60% is COHb in arterieel (COHb(a)) en veneus bloed (COHb(v)) vergelijkbaar, d.w.z. zowel veneus als arterieel bloed kan worden geanalyseerd [7]. In de meeste medische artikelen wordt FCOHb(a) simpelweg aangeduid met COHb.

De COHb parameter is beschikbaar in deze producten:

sO₂ – Zuurstofverzadiging

Zuurstofverzadiging (sO₂) is de verhouding van oxyhemoglobineconcentratie tot die van functionele hemoglobine (d.w.z. oxyhemoglobine (O₂Hb) en deoxyhemoglobine (HHb), in staat om zuurstof te transporteren [1].

De sO₂ geeft het gebruik weer van de huidig beschikbare zuurstoftransportcapaciteit.

In arterieel bloed wordt 98-99 % van de zuurstof getransporteerd in erytrocyten, gebonden aan hemoglobine. De resterende 1-2 % van de in het bloed getransporteerde zuurstof wordt opgelost in het bloedplasma - dit is het deel dat wordt aangegeven als partiële zuurstofdruk. (pO₂) [8].

De sO₂ parameter is beschikbaar in deze producten:

FO₂Hb – Fractie van oxyhemoglobine

FO₂Hb in totaal hemoglobine in bloed.

De FO₂Hb parameter is beschikbaar in deze producten:

FHHb – Fractie van deoxyhemoglobine

FHHb in totale hemoglobine in bloed.

De FHHb parameter is beschikbaar in deze producten:

FHbF – Fractie van foetale hemoglobine

FHbF in totale hemoglobine in bloed.

De FHbF parameter is beschikbaar in deze producten:

ctBil – Bilirubine

Bilirubine is het gele restproduct van de afbraak van de hemegroep hemoglobine. Het wordt in bloed getransporteerd vanaf de plaats van productie - het reticuloendotheliale systeem - naar de lever, waar het biotransformeert voor de uitscheiding in gal. Geelzucht, de pathologische gele huidverkleuring, is te wijten aan abnormale accumulatie van bilirubine in de weefsels, en wordt geassocieerd met verhoogde bloedconcentratie van bilirubine (hyperbilirubinemie).

De ctBil parameter is beschikbaar in deze producten:

Hematocriet

Hct – Hematocriet

Hematocriet, de verhouding tussen het volume van erythrocyten en dat van volbloed.

De Hct parameter is beschikbaar in deze producten:

Referenties

CLSI. Blood gas and pH analysis and related measurements; Approved Guidelines. CLSI document CA46-A2, 29, 8. Clinical and Laboratory Standards Institute, 940 West Valley Road, Suite 1400, Wayne, Pennsylvania 19087-1898 USA, 2009.
Higgins C. Parameters that reflect the carbon dioxide content of blood. www.acutecaretesting.org Oct 2008.
Wettstein R, Wilkins R. Interpretation of blood gases. In: Clinical assessment in respiratory care, 6th ed. St. Louis: Mosby, 2010.
Burtis CA, Ashwood ER, Bruns DE. Tietz textbook of clinical chemistry and molecular diagnostics. 5th ed. St. Louis: Saunders Elsevier, 2012.
Engquist A. Fluids/Electrolytes/Nutrition. 1st ed. Copenhagen: Munksgaard, 1985.
Robergs RA, Ghiasvand F, Parker D. Biochemistry of exercise-induced metabolic acidosis. Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol 2004; 287: R502-16.
Lopez DM, Weingarten-Arams JS, Singer LP, Conway EE Jr. Relationship between arterial, mixed venous and internal jugular carboxyhemoglobin concentrations at low, medium and high concentrations in a piglet model of carbon monoxide toxicity. Crit Care Med 2000; 28: 1998-2001.
Higgins C. Why measure blood gases? A three-part introduction for the novice. Part 1. www.acutecaretesting.org Jan 2012.

Deel deze pagina:

Cookies worden gebruikt op deze website

Use of cookies

Dit bericht niet meer tonen

JA WEET IK NIET

Radiometer benut Microsoft Azure AD voor authenticatie van de toegang. Wanneer u al bent geregistreerd, wordt u naar Microsoft Azure AD geleid voor aanmelding met uw Microsoft Azure AD-gegevens. Als u het niet zeker weet, kies dan WEET IK NIET, zodat wij u door het aanmeldingsproces kunnen begeleiden.

Uw account bij Radiometer bevestigen

Voer een geldig e-mailadres in

DOORGAAN

Door het verzenden van dit formulier erken ik tevens dat ik het Privacybeleid omtrent gegevensbescherming heb doorgelezen en begrepen.

Radiometer benut Microsoft Azure AD voor authenticatie van de toegang. Wanneer u al bent geregistreerd, wordt u naar Microsoft Azure AD geleid voor aanmelding met uw Microsoft Azure AD-gegevens.

Kritische parameters in de acute zorg